Stichting de Zoek naar Schittering realiseerde een bruggedicht van Kimm Mulder in een ontwerp van Bart Oppenheimer in Alphen aan den Rijn. Het was een bewonersinitiatief van inwoner Silvana Spee: een bruggedicht aan de onderzijde van de Alphensebrug in het hart van het centrum. Na een voorbereidende periode van onderzoek en ontwikkeling in 2022 en de organisatie van een oproep een bruggedicht in te zenden, werd het op 22 en 29 april 2023 aangebracht. We werkten daarbij samen met verschillende partners zoals Cultuurplatform KHABBAZ uit Alphen aan den Rijn, de provincie Zuid Holland, Bibliotheek Rijn en Venen, Alphen Taal en gezelschap Het Blauwe Waas. Het project werd ondersteund door Gemeente Alphen aan den Rijn, het Alphens Stadshart, stichting Van Beuningen/Peterich-fonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds Zuid Holland en stichting Zabawas en Doornbos Equipment BV en Versluys Verkeerstechniek BV sponsorden een deel van het materieel en inzet.
Cultuurplatform KHABBAZ organiseerde een feestelijke inwijding van het bruggedicht bij de Alphensebrug op 20 mei. Ook werd er een dichtbundel uitgereikt aan de deelnemers van de wedstrijd in 2022. Lees hier meer over de realisatie en ‘inwijding’.
Lees onder de foto’s meer over de achtergrond, poeziëwedstrijd, jury, dichter en ontwerp.
achtergrond
Om te onderzoeken of het idee überhaupt haalbaar was en draagvlak had is er in 2022 eerst een voorverkenning uitgevoerd. Want de Alphensebrug ligt in het hart van de stad maar is een provinciale brug. Provincie Zuid Holland gaf in april 2022 onder voorwaarden toestemming de Alphensebrug te gebruiken voor een bruggedicht. Het cultuurplatform KHABBAZ riep in het voorjaar iedereen op die iets met Alphen aan den Rijn heeft, om een gedicht in te sturen om kans te maken op plaatsing in de openbare ruimte, aan een gevel of aan de onderzijde van de Alphensebrug.
Op de poezie oproep georganiseerd vanuit KHABBAZ en GEEN POEHA, zaak voor poëzie, werd enthousiast gereageerd door 136 inzenders. De jury had ruime keus. Alle gedichten zijn in meerdere rondes en anoniem beoordeeld. Er werd een mooi gedicht uit geselecteerd door een jury, lees daarover meer hier.
Dichter Kimm Mulder
Tot verrassing van de jury bleek de winnaar van de wedstrijd geen onbekende in de poëziewereld. Kimm Mulder is sinds 2018 actief onder de naam De Perkamentdichter en bracht de afgelopen jaren drie dichtbundels uit. Zij woonde 14 jaar in Alphen aan den Rijn, waaronder aan de Aarkade. De dichter kon door verblijf in het buitenland tot haar grote spijt zelf niet aanwezig zijn maar maakte vorig jaar wel een filmpje voor het publiek bij de bekendmaking.
De jury zei onder meer over het winnende gedicht:
Het geselecteerde gedicht is toegankelijk, hedendaags en toch gelaagd, sterk metrisch en met een goed lopend binnenrijm. Het toont taalplezier, spreekt tot de verbeelding en klinkt als een klok: er zit een lekkere beat in. We denken dat het voor een verscheidenheid aan lezers herkenbaar is en dat er lang van genoten kan worden, steeds opnieuw. De wachtende lezer kan erbij weg mijmeren en tegelijk echoën de regels na wanneer men zijn weg alweer heeft vervolgd.
Ontwerper Bart Oppenheimer
Er is voor het ontwerp van het bruggedicht gekozen voor de typografisch ontwerper Bart Oppenheimer. De ruime ervaring, van deze oorspronkelijk in Leiden geboren typografisch ontwerper, met poëtische werken in de openbare ruimte, waaronder het ontwerp van meerdere gevelgedichten en lichtwerken (led en neon) en het bruggedicht aan de Mathenesserbrug in Rotterdam, maakten hem voor de stichting de logische keuze om het gedicht aan de Alphensebrug in een mooi en indrukwekkend ontwerp te verwerken.
Hij koos in het ontwerp onder meer voor twee verschillende lettertypes. Hij deed dit om de cadans van het gedicht te accentueren en omdat het anders een ‘te gesloten blok’ zou worden:
Ik heb gekozen voor een robuust woordbeeld vanwege de presentatie en de leesbaarheid van het gedicht, om zo tegen de sterk aanwezige groene kleur aan de onderzijde van de brug op te kunnen. De korte regels bestaan uit soms drie of vier woorden, een enkele keer uit twee en zelfs een keer uit één. Door de regels om en om in een schreefletter (met streepjes aan de uiteinden) en in een schreefloze letter (recht, zonder de streepjes) te zetten maak ik de aanblik van het gedicht open, uitnodigend, waarbij het de cadans in het gedicht ondersteunt.
samenwerking en financiers
We werkten in het project samen met het cultuurplatform KHABBAZ van gemeente Alphen aan den Rijn en het Alphens Stadshart, die een grote financiele bijdrage leveren aan het project. Stichting Van Beuningen / Peterich fonds, stichting Zabawas en het Prins Bernhard Cultuurfonds verbonden zich ook financieel aan het project. Doornbos BV en Versluys Verkeerstechniek BV sponsoren de werkzaamheden deels.
Er werd verder samengewerkt met Bibliotheek Rijn en Venen, Alphen Taal, gezelschap Het Blauwe Waas en GEEN POEHA.
achtergrond bewonersinitiatief
Silvana Spee benaderde in 2021 de stichting met de vraag of de stichting in Alphen aan den Rijn niet óók bruggedichten, zoals wij produceerden in Rotterdam, konden realiseren. Wij benaderden samen met haar de gemeente met het idee. De gemeente reageerde na een afspraak met Silvana en ons enthousiast op haar initiatief. Silvana:
In het centrum van Alphen aan den Rijn zijn veel bruggen, die vooral in het vaarseizoen vele keren per uur open gaan en altijd als ik er aan kom. Dat zorgt voor ergernis bij het wachten. Op een gegeven moment heb je alles wel gezien: je telefoon, de winkels… In Rotterdam zag ik mooie bruggedichten en vond dat ook een goed idee. Dus ik dacht, dat ga ik even regelen. En nu een jaar later gaat het misschien wel echt gebeuren! Hoe mooi is dat?
uitvoering: eind april 2023
Het bruggedicht werd aangebracht gedurende twee nachten op 22 en 29 april, waarvoor een beschikbare werkperiode was gereserveerd van vier weekenden in maximaal drie avonden en nachten. Omdat schildering aan de brug goede weersomstandigheden vereist, zonder regen en kou, was deze periode ingepland. Overdag bleef de brug gewoon toegankelijk. Atelier Leo Mineur bracht de schildering aan.
gedichtenwedstrijd
Vanuit KHABBAZ werd een poëzie oproep voorbereid: van 9 mei tot 5 juni 2022 kon iedereen, bewoners en anderen die iets hebben met Alphen aan den Rijn, amateur- en professionele dichters, een gedicht insturen en kans maken op plaatsing aan de onderzijde van de brug. Er werd gezocht naar een eigentijds gedicht dat bij het wachten voor de brug ruimte laat tot nadenken of verwondering. De selectie heeft anoniem plaatsgevonden.De komende periode worden de vergunningaanvragen ingediend en de fondsenwerving afgerond.
Inspiratie en informatie bij lancering in bibliotheek
De poëzie oproep werd op 14 mei inspirerend gelanceerd in Bibliotheek Rijn en Venen door o.a. Stadsdichter Alphen aan den Rijn Lars Ferwerda en Provinciedichter Zuid Holland Yvette Neuschwanger. 
bekendmaking geselecteerde gedicht: Kimm Mulder
Op zaterdag 27 augustus werd het winnende gedicht onthuld tijdens het openingsfestival van het Cultureel Seizoen op het Rijnplein. Lees daarover meer hier.
De selectie van het gedicht en selectiecommissie
Een selectiecommissie boog zich over alle inzendingen. Deze werden vooraf geanonimiseerd en vanwege het hoge aantal 136 inzendingen binenn de deadline) werd een voorselectie gemaakt. Daarna maakte elke commisslid een persoonlijke top 4 na lezing van de voorselectie van 75 gedichten. Deze werd gereducteerd tot een top 4 en besproken. De commissieleden keken bij de beoordeling o.a. naar toegankelijkheid, de kwaliteit en de andere criteria die er waren. De commissieleden waren:
- Silvana Spee, bewoner Alphen aan den Rijn en initiatiefnemer van et bruggedicht
- Kristien van den Oever, Cultuurmakelaar / KHABBAZ cultuurplatform
- Jiske Foppe, directeur stichting de Zoek naar Schittering, producent gevel- en bruggedichten
- Lars Ferweda, stadsdichter Alphen aan den Rijn en vertegenwoordiger Alphen Taal, werkzaam als content marketeer
- Albert Dorrestein, vertegenwoordiger Het Blauwe Waas (Hazerswoude Rijndijk), gepensioneerd docent Nederlands, voorzitter Historisch Genootschap Koudekerk, bestuurslid Cultuurcentrum Parkvilla Alphen aan den Rijn, taaltrainer TOM in de buurt
- Myrte Leffring, dichter, bloemlezer, hoofdredacteur poëzietijdschrift Awater
- Debby Leenen, Programmamanager Visie Stadshart en erfgoed programma Alphen aan den Rijn
- Provinciedichter Zuid-Holland Yvette Neuschwanger, communicatieadviseur Provincie Zuid Holland
De voorselectie werd verricht door
-Wouter van Heiningen, directeur Bibliotheek de Plataan, blog Zichtbaar Alleen, secretaris/penningmeester stichting Ongehoord!, hoofdredactie MUGzine, schrift voor poëtische vluggertjes (mugzines.nl) en poëzie-organisator (anonimisering en evt. voorselectie).
–Etwin Grootscholten, voormalig provinciedichter Zuid-Holland, werkzaam bij Provincie Zuid Hollland als senior beleidsadviseur Economie. Daarnaast is hij mediator en bestuursvoorzitter van de Stichting Pluktuin Schipluiden.
-Jiske Foppe (zie boven)
De jury schreef in het juryrapport over het winnende gedicht:
“Het geselecteerde gedicht is toegankelijk, hedendaags en toch gelaagd, sterk metrisch en met een goed lopend binnenrijm. Het toont taalplezier, spreekt tot de verbeelding en klinkt als een klok: er zit een lekkere beat in. We denken dat het voor een verscheidenheid aan lezers herkenbaar is en dat er lang van genoten kan worden, steeds opnieuw. De wachtende lezer kan erbij weg mijmeren en tegelijk echoën de regels na wanneer men zijn weg alweer heeft vervolgd. Het gedicht heeft bovendien een positieve ondertoon, wat fijn is telkens als je moet wachten voor de brug. Het sluit daarnaast in heel brede, poëtische zin aan op het thema waarbij verbinding en geschiedenis, het verleden en nu werden meegegeven als suggesties om mee aan de slag te gaan.”
De realisatie van het bruggedicht werd mogelijk gemaakt door stichting de Zoek naar Schittering in samenwerking met verschillende partners zoals Gemeente Alphen aan den Rijn /Cultuurplatform KHABBAZ en Stadshart/Het Alphense Centrum, Bibliotheek Rijn en Venen, Alphen Taal, gezelschap Het Blauwe Waas, GEEN POEHA, Doornbos Equipment BV en Versluys Verkeerstechniek BV.
Gemeente Alphen aan den Rijn, stichting Van Beuningen/Peterich-fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds Zuid Holland en stichting Zabawas verbonden zich financieel aan het project en Doornbos Equipment BV en Versluys Verkeerstechniek BV sponsorden een deel van het materieel en inzet.
